Leer van de creatieve giganten

Een creatieve kunstenaar werkt aan zijn volgende compositie omdat hij niet tevreden was met zijn vorige – Dmitri Shostakovich, componist

We kunnen leren van mensen die er in hun leven in slagen met veel goede en realiseerbare ideeën te komen en die er ook in zijn geslaagd vele van die ideeën in de praktijk te brengen. We kunnen leren van professionals die met hun kennis, betrokkenheid en creativiteit uitzonderlijke prestaties in hun vakgebied hebben verricht en veel voor anderen hebben betekend.

Je leert niet van ze als je zou zeggen: ‘Ja, maar dat zijn geniale, briljante mensen, toppers in hun vak. Wat kan ik daarmee?’

Door zulke gedachten blokkeren we onze mogelijkheden geïnspireerd te raken door bijzondere mensen. We kunnen echter veel leren van hun kijk op de wereld, van hun werkmethoden, van hun zoektocht, van hun manieren om hun eigen creativiteit te stimuleren en te benutten. Daarna kunnen we bepalen of hun benadering ook voor ons werkt.

Wat we bijvoorbeeld van de uitspraak hierboven van Dmitri Shostakovich leren, is dat ontevredenheid een belangrijke drijfveer kan zijn voor creativiteit. Het geeft ons een dwingende reden te verbeteren en daarbij onze creativiteit in te zetten. De vraag voor onszelf kan zijn: wat zijn momenteel gebieden in mijn werk of leven waarover ik ontevreden ben? Hoe kan ik mijn creativiteit inzetten om daarin betere resultaten te krijgen?

Ik geef hier nog enkele voorbeelden van inspirerende creatieve mensen.

– Thomas Edison ververste zijn creatieve energie door het houden van heel korte slaapjes. Het bleek dat hij juist tijdens deze slaappauzes allerlei ideeën kreeg, die hij daarna ook opschreef. Hij ontwikkelde daar zelf een bijzondere gewoonte voor. Hij zat in een stoel met zijn handen over de leuning en daarin in elke hand een kleine bal. Hij dommelde weg en kwam in de sluimertoestand waar hij juist veel ideeën kreeg. Hij zou die ideeën vergeten wanneer hij werkelijk in slaap viel. Echter, wanneer hij in die slaapfase terechtkwam, ontspanden zijn handen zich en vielen de ballen op grond, waardoor hij wakker schrok. Daarna noteerde hij meteen zijn ideeën.

Wat we van Edison kunnen leren is hoe belangrijk het is dat je van jezelf weet wat nodig is om tot je beste ideeën te komen én dat je alles in het werk kunt stellen om je ideeën ook te vangen.

– Albert Einstein onderbrak vaak zijn creatieve werk en speelde even op zijn viool. Hij heeft weleens opgemerkt: ‘De viool heeft mij slim gemaakt.’ De ene creatieve activiteit kan de andere versterken. Dus wanneer je even niet weet hoe het verder moet met de notitie die je schrijft, doe dan even iets geheel anders, bijvoorkeur een activiteit waarmee je je rechter hersenhelft prikkelt, zoals het luisteren naar
muziek.

– John Webster behoort tot de grootste creatieve talenten onder de art directors in de reclamewereld. Hij heeft uitzonderlijke reclamecampagnes gemaakt voor bedrijven als Sony, Volkswagen en The Guardian. Op de vraag waar hij zijn ideeën vandaan haalt, antwoordt Webster: “Haal het van buiten. Anders ben je alleen maar aan het kopiëren. Iedereen komt weleens blokkades tegen. En het slechtste wat een creatief persoon kan doen, is om alleen maar te blijven zitten. Ga naar buiten, breng je gedachten in beweging en praat met mensen, luister naar ze. Ga een schilderij bekijken. Als je probeert het te forceren en maar te forceren, komt er niets uit. Ik denk dat onze geest is als een auto. Hij heeft brandstof nodig”

Ook hier zien we dat een persoon die men veel betaalt om zijn creativiteit, beseft dat hij zijn kostbare creativiteit moet blijven voeden met andere prikkels. Dan pas komen zijn ideeën. Wat doe jij om je creativiteit gaande te houden? Hoe voed jij je creatieve bron?

– Daniel Barenboim behoort tot de beste pianisten ter wereld. Daarnaast dirigeert hij toporkesten. In een interview vertelt hij: ”Elke dag wanneer ik opsta, wil ik iets creëren. Het is erg belangrijk voor mij dat ik nieuwe ideeën heb, aan oude ideeën verder werk en wat ik in de ene discipline heb geleerd, overbreng naar een andere discipline.” Op de vraag waar hij zijn creatieve stimulans vandaan haalt, antwoordt Barenboim: ” Ik ben een zeer nieuwsgierig mens en nieuwsgierigheid is waarschijnlijk een van mijn meest opmerkelijke karaktereigenschappen. Als men nieuwsgierig is, is men bereid om te leren en wil men dingen ontdekken. Als men geen nieuwsgierigheid heeft, vervalt men al vlug in een passieve rol.”

Wat we leren van Daniel Barenboim is hoe belangrijk nieuwsgierigheid is. Door onze nieuwsgierigheid willen we onderzoeken en zijn we bereid om vernieuwing in onze geest toe te laten. Elk kind is nieuwsgierig. Het vraagt je de oren van het hoofd en zo leert het. Wij kunnen onze nieuwsgierigheid afgeleerd hebben. We nemen de zaken en gebeurtenissen om ons heen waar en vragen ons niet meer af waarom ze zijn zoals ze zijn. We komen dan terecht in een passieve rol waarin we onze vaste patronen voor lief nemen.

Daarnaast geeft Barenboim aan hoe belangrijk nieuwe ideeën voor hem zijn. Hoe belangrijk zijn ze voor jou?

TIP:
Je hebt vast wel iemand in je netwerk die je uitzonderlijk creatief vindt. Houd daar eens een vraaggesprek mee. Deel je bevindingen met anderen. Werk je in een organisatie dan zou je bijvoorbeeld het verslag van het interview in het personeelsblad kunnen zetten.

© Jeff Gaspersz, 2014

Prof. dr. Jeff Gaspersz is als hoogleraar innovatie verbonden aan Nyenrode Business Universiteit (http://www.nyenrode.com). Tevens is hij spreker en adviseur op het gebied van innovation management en business creativity.

Wilt u meer van zijn blogs lezen. Via www.ideebrief.nl (http://www.ideebrief.nl) kunt u zich aanmelden en u ontvangt tevens een gratis eBook met tips voor een creatiever team.